Financiering en Algemene dekkingsmiddelen

Financiering en Algemene dekkingsmiddelen

De lasten en baten van het programma zijn hieronder weergegeven.

Toelichting

Budgetoverhevelingen

We stellen de volgende budgetoverhevelingen voor:

Taakmutaties algemene uitkering uit het gemeentefonds
Via het gemeentefonds worden door het rijk gelden beschikbaar gesteld voor nieuwe of gewijzigde taken. In de decembercirculaire 2023 zijn twee taakmutaties bekend gemaakt waarvan het gewenst is deze over te hevelen naar 2024, namelijk voor de invoeringskosten van de Omgevingswet en de uitvoeringskosten van de gebiedsgerichte aanpak.

Tussen programma's- budgettair neutraal

Taakmutaties decembercirculaire 2023
In de decembercirculaire 2003 is een bedrag van 81.000 euro toegekend voor de meerkosten van het sociaal domein als gevolg van de opvang van Oekraïners. Dit konden we niet meer in de begroting aanpassen. De lasten zijn daarom in programma 7 gemaakt op deze onderdelen. De baten zijn opgenomen binnen dit programma. Per saldo is het budget neutraal.

Bestemmingsreserve Flexibele kern
Voor een toelichting verwijzen wij naar de toelichting in programma 1.

Mutaties overige reserves
We hebben minder onttrokken uit diverse reserves dan begroot. Dit komt omdat we minder hebben uitgegeven wat ten laste gaat van deze reserves. De lagere lasten leidt tot een voordeel. In verband met de boekhoudregels zijn deze verantwoord op de andere programma's. Het nadeel is verantwoord op programma 10. Per saldo zijn de boekingen budgetneutraal.

Overig
Gemeentelijke eigendommen
Op verkoop gemeentelijk eigendommen is een positief resultaat behaald. Op hoofdlijnen komt dat door de volgende resultaten:

Verkoopopbrengst gronden  
Er is tegen (getaxeerde) marktwaarde divers openbaar gebied verkocht. Het gaat hier niet om de verkoop van snippergroen, maar om wat grotere stukken openbaar grond van ondergeschikt belang voor de omgeving. Deze verkopen leveren een incidentele verkoopresultaat van ruim 29.000 euro op.

Huuropbrengsten
De huuropbrengsten zijn fors hoger. Door de inzet van gemeentelijke panden voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen zijn er meer opbrengsten. Daarnaast bedroeg het indexcijfer (CPI) waarmee de huren worden verhoogd 14,5 procent en dat is hoog. Dit percentage is doorberekend aan zakelijke huurders. Voor particuliere huren is de huurverhoging gematigd en beperkt tot een verhoging van vijf procent.  Deze twee dingen samen brengt een meeropbrengst op verhuur van ruim 194.000 euro.

Gas, water en elektra
Er zijn minder uitgaven geweest dan in eerste instantie is begroot. Een oorzaak hiervoor is de hoge indexatie van deze uitgaven in 2023. Daaronder vallen ook de  indexatie voor panden die op dit moment nauwelijks  in gebruik zijn. Bij de eerste bestuursrapportage 2024 worden de uitgaven voor gas/water/elektra op deze post opnieuw bekeken.

Uitbestede werkzaamheden
Er zijn twee leegstaande panden gesloopt. De voormalige voetbalkantine in Opijnen en het voormalige clubhuis van een opgeheven duivenvereniging in Geldermalsen. Beide panden waren oud en hadden geen functie meer.  Vooruitlopend op ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied en voor de jaarwisseling is het werk uitgevoerd. De sloopkosten veroorzaken de overschrijding met ruim 38.000 euro.

Taxatiekosten
Er zijn in 2023 meer taxatieopdrachten gegeven dan voorgaande jaren.  Enerzijds zijn er taxaties gevraagd voor de aankoop van panden. Panden die de gemeente inmiddels inzet voor de opvang van nieuwkomers om het tekort aan opvangplaatsten aan te vullen. Daarnaast wordt voor uitgifte van vastgoed taxaties gevraagd voor bepaling en/of toetsing van de marktwaarde. Ten derde wordt er voor de woningbouwopgave een actievere rol gekozen op grondbeleid en pogingen gedaan om gronden aan te kopen. Ook daarvoor zijn taxaties verricht. Het totaal geeft een overschrijding van het begrote budget taxatiekosten van ruim 18.000 euro

Lindelaan 2
Het pand Lindelaan 2 is in gebruik geweest voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Hierdoor is een bedrag van ruim 18.000 euro als huuropbrengsten ontvangen. Dit zorgt voor een incidenteel voordeel van 10.000 euro.

Treasury

bedragen x 1.000 euro

Het resultaat op het taakveld treasury valt ongeveer 234.000 euro voordeliger uit. Dit wordt vooral veroorzaakt door de gestegen rente op de kapitaalmarkt waardoor er over het tijdelijk overschot aan liquide middelen een hogere rente werd ontvangen over onder andere de (verplicht) afgestorte gelden in de schatkist en de gelden op de rekening courant bij de SVN.

Deelnemingen
In 2023 ontvingen meer dividend op onze deelnemingen dan begroot. Dit resulteert in een incidenteel voordeel van 33.000 euro.

Onroerende zaakbelasting opbrengsten

bedragen x 1.000 euro

De werkelijke netto opbrengsten uit de OZB 2023 wijken ten opzichte van de begroting na wijziging voordelig af met een bedrag van 22.000 euro (0,15 procent). Voor de oudere belastingjaren is er sprake van een hogere opbrengst van 238.000 euro ten opzichte van de inschattingen van BSR bij de jaarrekening 2022. Hiervan heeft ongeveer 11.000 euro betrekking op een lagere inschatting van de oninbaarheid van de openstaande belastingbedragen tot en met 2022. Per saldo zijn de in het dienstjaar 2023 verantwoorde opbrengsten 260.000 euro hoger dan geraamd. In deze cijfers is rekening gehouden met de door BSR geraamde oninbare en dubieuze posten in 2023.

Dotatie voorziening dubieuze vorderingen
De voorziening dubieuze debiteuren is geanalyseerd en gebleken is dat deze opgehoogd moet worden met een bedrag van 77.000 euro. In de begroting was hier geen rekening mee gehouden. Deze dotatie is exclusief de dubieuze vorderingen die voort kunnen komen vanuit de opgelegde aanslagen door de Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR).  Deze zijn geraamd en verantwoord bij de betreffende belastingopbrengsten.

Algemene uitkering
                               bedragen x 1.000 euro

In 2023 hebben we per saldo 426.000 euro meer aan algemene uitkering ontvangen dan geraamd. Het grootste gedeelte van dit voordeel komt door de taakmutaties die in de decembercirculaire 2023 bekend zijn gemaakt en waarvoor de begroting 2023 niet meer kon worden aangepast. Een bedrag van 461.000 euro wordt overgeheveld naar 2024 voor activiteiten en taken die nog moeten worden uitgevoerd, terwijl een bedrag van 81.000 euro vrijvalt ten gunste van programma 7 (compensatie hogere kosten sociaal domein door de opvang van Oekraïners).

Per saldo hebben we een nadeel van 116.000 euro op de post Algemene uitkering. De oorzaken hiervan zijn:

bedragen x 1.000 euro

Vaststelling en actualisering WOZ-waarden (voordeel 230.000 euro)
In 2023 zijn door het CBS de definitieve WOZ-waarden voor 2021 vastgesteld. Dit heeft invloed op zowel de negatieve OZB-inkomstenmaatstaf en de positieve uitgavenmaatstaf OZB niet-woningen. Daarnaast worden er op basis van de laatste cijfers van BSR voor 2022 en 2023 lagere kortingen verwacht.

Niet geoormerkte taakmutaties decembercirculaire 2023 (voordeel 137.000 euro)
Enkele taakmutaties uit de decembercirculaire 2023 hoeven niet te worden geoormerkt. De grootste post betreft de herstelverdeling voor de compensatie van de in 2022 verstrekte energiecompensatie (95.400 euro). Deze wordt niet geoormerkt omdat het een compensatie betreft voor reeds in 2022 gedane uitgaven.

Huishoudens met een laag inkomen (nadeel 487.000 euro)
Deze maatstaf betreft het aantal huishoudens met een laag inkomen dat boven de tien procent van het aantal woonruimten uitkomt. In de decembercirculaire is deze maatstaf door het CBS geactualiseerd en vanwege het late tijdstip kon dit nadeel niet meer in de begroting 2022 worden verwerkt. Voor West Betuwe zijn de gegevens ongewijzigd gebleven. Landelijk is er echter sprake van een toename met ongeveer drie procent. Hierdoor zou de landelijke compensatie voor deze maatstaf in eerste instantie met ongeveer € 209 miljoen stijgen. Omdat de omvang van het gemeentefonds echter gelijk blijft, worden alle gemeenten voor € 209 miljoen “gekort” door het verlagen van de uitkeringsfactor bij alle maatstaven. Voor West Betuwe gaat het om een nadeel van 487.000 euro voor 2023 en structureel om  560.000 euro vanaf 2024. Landelijk is er geen éénduidig beeld. Er is sprake van gemeenten met een lager aantal, gelijk aantal (zoals West Betuwe) en een hoger aantal. De eerste twee categorieën en de gemeenten waar de groei onder het landelijk gemiddelde liggen profiteren niet of slechts gering van een hogere vergoeding voor de maatstaf, maar delen wel mee in de korting voor de gemeenten waar de groei van het aantal lage inkomens boven het landelijk gemiddelde ligt.

Overig (voordeel 4.000 euro)
Daarnaast hebben we door diverse verschillen een voordeel van 4.000 euro. Dit wordt vooral veroorzaakt door de actualisatie van de maatstaven over 2021 en 2023.

Stelpost Loon- en prijsstijgingen (LPO)
Hoewel er in de tweede bestuursrapportage 2023 vanuit werd gegaan dat deze stelpost volledig zou zijn uitgeput, is er toch nog een restant van ongeveer 125.000 euro in blijven zitten. Dit wordt veroorzaakt doordat de benodigde indexatie voor de energielasten iets lager is uitgevallen.

Stelpost Nog te verdelen taakmutaties gemeentefonds
Voor drie taakmutaties uit de meicirculaire 2023 zijn in 2023 geen plannen gemaakt waardoor het restantbudget van 32.466 euro nu vrijvalt ten gunste van het rekeningresultaat. Het gaat om Voorschoolse educatie (4.000 euro), Einde lening inburgeringsplicht (3.000 euro) en Flankerend beleid energiearmoede (25.000 euro). Laatste genoemde taakmutatie was oorspronkelijk 70.000 euro en een bedrag van 45.000 euro is dus wel uitgegeven.

Doorschuif BTW
Gemeenschappelijke regelingen hebben een aantal mogelijkheden om de btw op hun kosten in rekening te brengen bij de (gemeentelijke) deelnemers. Dit kan bijvoorbeeld door bij de facturatie van de deelnemersbijdrage apart btw in rekening te brengen. Het is ook mogelijk dat de regeling de btw niet afzonderlijk in rekening brengt, maar na afloop van het jaar aangeeft welk btw-bedrag de gemeente bij het btw-compensatiefonds (bcf) kan compenseren. Het laatste is van toepassing voor de BSR en GGD. Ten opzichte van de raming kunnen we 81.000 euro meer compenseren bij het bcf. In plaats van op de verschillende taakvelden deze compensatie te verdelen, wordt deze op één centrale plaats verantwoord.

bedragen x 1.000 euro

Vennootschapsbelasting (Vpb)
Voor 2023 verwachten we 110.000 euro verschuldigd te zijn aan vennootschapsbelasting. Op basis van de (werkelijk) ingediende aangifte vennootschapsbelasting over 2022 is gebleken dat de opgenomen verplichting in de jaarrekening 2022 6.000 euro te hoog is geweest.